Një raport i publikuar nga Democracy Plus (D+) dhe Westminster Foundation for Democracy (WFD) zbardh shpenzimet e kandidatëve gjatë zgjedhjeve nacionale të vitit 2025 në Kosovë, duke treguar se një kandidat fitues për deputet shpenzon mesatarisht 12,150 euro. Mesatarja e shpenzimeve për të gjithë kandidatët është 9,463 euro, ndërsa ata që nuk arrijnë të fitojnë aktualisht shpenzojnë vetëm 4,090 euro.
Raporti nxjerr në pah se gratë kanë shpenzuar më shumë se burrat, me një mesatare prej rreth 15,000 eurosh për gratë krahasuar me 6,000 euro për burrat. Graeme Ramshaw, drejtor për Cilësi dhe Inovacion në WFD, thekson se të bëhesh deputet është një sfidë që përfshin jo vetëm marrjen e pozitës, por dhe kostot e larta të fushatave, të cilat shpesh paguhen përmes financimit personal. Në rastin e grave, huamarrja nga të afërmit është një praktikë e zakonshme.
Albert Krasniqi, drejtor i Programeve në D+, ka elaboruar metodologjinë e hulumtimit, duke përfshirë intervista me kandidatë dhe fokuso grup, në mënyrë që të kuptohet më mirë dinamika e procesit zgjedhor. Raporti sugjeron se rekrutimi i kandidatëve në partitë kryesore reflekton presione sistemore dhe tradita specifike, me shumë individë që përfshihen në politikë për shkak të popullaritetit dhe lidhjeve personale sesa përmes angazhimit politik të qëndrueshëm.
Analiza e tri partive kryesore – LVV, PDK, dhe LDK – tregon se kriteret për rekrutim përfshijnë përfaqësimin gjeografik dhe afërsinë me liderët e partive. Shpenzimet e fushatës ndahen në kategori si takimet me qytetarët, prania dhe ndikimi digjital, dhe aktivitetet për ditën e zgjedhjeve. Sipas raportit, ekziston një lidhje e qartë mes shpenzimeve dhe suksesit zgjedhor; kandidatët që shpenzojnë më pak se 2,500 euro rrallë fitojnë; ata që shpenzojnë midis 2,500 dhe 7,999 euro kanë më shumë gjasa të kenë sukses; ndërsa ata që harxhojnë mbi 8,000 euro kanë probabilitet më të lartë të fitojnë një ulëse.
Ky raport ofron një panoramë të qartë për sfidat dhe dinamikat e fushatave zgjedhore në Kosovë, duke nxjerrë në pah cështje të rëndësishme si barazia guvernative dhe integriteti zgjedhor.
