Është një dite e ftohtë mesdimri në Segovia, në Spanjën qendrore, dhe turistët janë mbledhur në këmbët e ujësjellësit romak të qytetit, duke parë harqet e tij të famshme dhe duke bërë selfie.
Shumë nga vizitorët janë spanjollë, por ka edhe njerëz nga vende të tjera evropiane, aziatikë dhe latino-amerikanë, të gjithë të tërhequr nga sharmi historik, gastronomia dhe vendndodhja dramatike e Segovias pak përtej maleve në veri të Madridit.
“Kishte një moment gjatë Covid kur mendova ‘ndoshta turizmi nuk do të jetë kurrë, kurrë si më parë’,” thotë Elena Mirón, një guidë lokale e veshur me një beretë ngjyrë fuchsia, e cila do të drejtojë një grup në të gjithë qytetin.
“Por tani gjërat janë shumë mirë dhe ndjej se ky vit do të jetë një vit i mirë, si 2023 dhe 2024. Jam e lumtur, sepse mund të jetoj nga kjo punë që dua”.
Spanja pati një rekord prej 94 milionë vizitorësh në vitin 2024 dhe tani po konkurron me Francën, e cila pa 100 milionë, për të qenë qendra më e madhe turistike e huaj në botë.
Dhe zgjerimi i industrisë së turizmit pas Covid është një arsye kryesore pse ekonomia e katërt më e madhe e eurozonës ka tejkaluar lehtësisht ato si Gjermania, Franca, Italia dhe Mbretëria e Bashkuar, duke pasur një rritje të PBB-së prej 3.2% vitin e kaluar.
Në të kundërt, ekonomia gjermane u tkurr me 0.2% në 2024, ndërsa Franca u rrit me 1.1%, Italia me 0.5% dhe Britania e Madhe me një pritshmëri 0.9%.
E gjithë kjo ndihmon për të shpjeguar pse revista Economist e ka renditur Spanjën si ekonominë me performancën më të mirë në botë.
“Modeli spanjoll është i suksesshëm sepse është një model i balancuar dhe kjo është ajo që garanton qëndrueshmërinë e rritjes,” thotë Carlos Cuerpo, ministri i biznesit në qeverinë e koalicionit të udhëhequr nga socialistët. Ai thekson se Spanja ishte përgjegjëse për 40% të rritjes së eurozonës vitin e kaluar.
Edhe pse ai nënvizoi rëndësinë e turizmit, Cuerpo gjithashtu vuri në dukje shërbimet financiare, teknologjinë dhe investimet si faktorë që e kanë ndihmuar Spanjën të rikthehet nga thellësitë e pandemisë, kur PBB-ja u tkurr me 11% në një vit.
“Ne po dalim nga Covid pa plagë dhe duke modernizuar ekonominë tonë dhe për këtë arsye duke rritur rritjen tonë të mundshme të PBB-së,” shton ai.
Ky proces modernizimi po ndihmohet nga fondet e rimëkëmbjes pas pandemisë nga programi i brezit të ardhshëm të BE-së. Spanja do të marrë deri në 163 miliardë euro deri në vitin 2026, duke e bërë atë përfituesen më të madhe të këtyre fondeve krahas Italisë.
Spanja po investon paratë në sistemin hekurudhor kombëtar, zonat me emetim të ulët në qytete dhe qytete, si dhe në industrinë e automjeteve elektrike dhe subvencione për bizneset e vogla.
“Shpenzimet publike kanë qenë të larta dhe janë përgjegjëse për afërsisht gjysmën e rritjes sonë që nga pandemia,” thotë María Jesús Valdemoros, pedagoge e ekonomisë në Shkollën e Biznesit IESE të Spanjës.
Ekonomitë e tjera të mëdha evropiane e kanë parë rritjen e tyre të penguar nga mbështetja e tyre më e madhe se Spanja në industri, e cila, thotë ajo, “po vuan shumë për momentin për shkak të faktorëve të tillë si kostoja e lartë e energjisë, konkurrenca nga Kina dhe vendet e tjera aziatike, kostoja e kalimit në një model mjedisor më të qëndrueshëm dhe proteksionizmi tregtar”.
Që nga Covid, sfida tjetër e madhe ekonomike për Spanjën ka qenë kriza e kostos së jetesës e shkaktuar nga pengesat e zinxhirit të furnizimit dhe pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022. Inflacioni arriti kulmin me një normë vjetore prej 11% në korrik të atij viti, me çmimet e energjisë që goditën veçanërisht spanjollët, por në fund të vitit 2024 ai kishte rënë përsëri në 2.8%.
Madridi beson se subvencionet që prezantoi për të ulur koston e konsumit të karburantit dhe për të inkurajuar përdorimin e transportit publik ishin thelbësore në zbutjen e ndikimit të rritjes së çmimit të energjisë, si dhe disa rritje të pagës minimale.
Në kulmin e krizës evropiane të energjisë, Spanja dhe Portugalia gjithashtu negociuan me Brukselin një të ashtuquajtur “përjashtim iberik”, duke i lejuar ata të kufizojnë çmimin e gazit të përdorur për të prodhuar energji elektrike në mënyrë që të reduktojnë faturat e konsumatorëve.
Cuerpo argumenton se masa të tilla kanë ndihmuar në kundërshtimin e cenueshmërisë tradicionale të Spanjës ndaj trazirave ekonomike.
“Spanja po provon të jetë më elastike ndaj goditjeve të njëpasnjëshme – përfshirë goditjen e inflacionit që erdhi me luftën në Ukrainë”, tha ai. “Dhe unë mendoj se kjo është pjesë e mburojës së përgjithshme mbrojtëse që ne kemi vendosur për konsumatorët tanë dhe për firmat tona.”
Prodhimi i energjisë së gjelbër të vendit shihet si një tjetër faktor favorizues, jo vetëm në garantimin e energjisë elektrike, por edhe nxitjen e investimeve. Spanja ka infrastrukturën e dytë më të madhe të energjisë së rinovueshme në BE.
Kjo e fundit është një ndihmë për një vend që është prodhuesi i dytë më i madh i makinave në Evropë, sipas Wayne Griffiths, CEO i lindur në Britani i Seat dhe Cupra. Edhe pse prodhimi spanjoll i automjeteve elektrike është duke mbetur prapa pjesës tjetër të Evropës, ai sheh një potencial të madh në këtë fushë.
“[Në Spanjë] ne kemi të gjithë faktorët që ju nevojiten për të qenë të suksesshëm: njerëz konkurrues, të trajnuar mirë dhe gjithashtu një politikë energjie pas kësaj,” thotë ai. “Nuk ka kuptim të bësh makina me emetim zero nëse përdorni energji të pista.”
Pavarësisht nga këto gjwra pozitive, një dobësi e gjatë e ekonomisë së Spanjës ka qenë një normë kronike e lartë e papunësisë, e cila është më e madhja në BE dhe pothuajse dyfishi i mesatares së bllokut. Megjithatë, situata u përmirësua në tremujorin e fundit të vitit 2024, kur shkalla e papunësisë spanjolle ra në 10.6%, niveli i saj më i ulët që nga viti 2008.
Ndërkohë numri i njerëzve të punësuar në Spanjë tani është 22 milionë, një rekord i lartë. Një reformë e punës, duke inkurajuar stabilitetin e punës, shihet si një arsye kryesore për këtë.
Kjo reformë rriti kufizimet në përdorimin e kontratave të përkohshme nga kompanitë, duke favorizuar fleksibilitet më të madh në përdorimin e kontratave të përhershme. Ka ulur numrin e punëtorëve në punësim të përkohshëm pa penguar krijimin e vendeve të punës.
Gjithashtu, megjithëse ardhja e emigrantëve ka nxitur një debat të ashpër politik, përthithja e tyre në tregun e punës shihet nga shumë si vendimtare për një vend me një popullsi që plaket me shpejtësi.
Kryeministri socialist, Pedro Sánchez, ka qenë i hapur duke nënvizuar nevojën për emigrantë, duke e përshkruar kontributin e tyre në ekonomi si “themelor”.
Komisioni Evropian ka parashikuar se Spanja do të vazhdojë të udhëheqë rritjen midis ekonomive të mëdha të bllokut këtë vit dhe të mbetet përpara mesatares së BE-së. Megjithatë, sfidat po shfaqen në horizont.
Mbështetja e madhe në turizëm – dhe një reagim në rritje kundër industrisë nga njerëzit vendas – është një shqetësim.
Një tjetër është borxhi i madh publik i Spanjës, i cili është më i lartë se prodhimi vjetor ekonomik i vendit.
María Jesús Valdemoros paralajmëron se ky është “një çekuilibër që ne duhet ta korrigjojmë, jo vetëm sepse e kërkojnë normat e reja fiskale të BE-së, por sepse mund të shkaktojë paqëndrueshmëri financiare”.
Përveç kësaj, një krizë strehimi ka shpërthyer në të gjithë vendin, duke me miliona spanjollë që luftojnë për të gjetur strehim të përballueshëm.
Me një peizazh politik të pasigurt dhe thellësisht të polarizuar, është e vështirë për qeverinë e pakicës së Sánchez të trajtojë probleme të tilla. Por, ndërsa përpiqet të zgjidhë këto enigma, Spanja po gëzon statusin e saj si motori i rritjes evropiane. /IliriaNews
