Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) ka dhënë miratimin e përshpejtuar për një ilaç të ri kundër kancerit, i cili po cilësohet si revolucionar në fushën e mjekësisë. Ilaçi eksperimental me emrin daraxonrasib, i zhvilluar nga kompania bioteknologjike Revolution Medicines, ka treguar rezultate mbresëlënëse në fazat e para të provave klinike.
Sipas gazetës Washington Post, në testimet e para të kryera mbi 83 pacientë me kancer metastatik të pankreasit, u vërejt që tek 29% e tyre tumoret u tkurrën, ndërsa tek 90% u ndal zhvillimi i tumoreve të reja.
Koha mesatare e mbijetesës u rrit në 15.6 muaj – gati dyfish krahasuar me pritshmëritë e zakonshme për këtë sëmundje.
Një paciente 69-vjeçare, Debbie Orcutt, tha për Washington Post:
“Nuk kisha më çfarë të humbisja. Vendosa ta provoj – dhe ia vlejti.”
Miratimi i përshpejtuar nga FDA
FDA e përfshiu ilaçin në programin “Commissioner’s National Priority Voucher”, i cili lejon që procesi i vlerësimit të një medikamenti të shkurtohet nga një vit në vetëm një muaj.
Përmes të njëjtit program, edhe ilaçe të tjera për sëmundje të rralla, infertilitet, diabet të tipit 1, humbje dëgjimi apo verbëri kanë përfituar rishikim të përshpejtuar.
Zëdhënësi i Departamentit Amerikan të Shëndetësisë, Andrew Nixon, theksoi se procesi “do të përshpejtohet pa komprometuar rreptësinë shkencore”.
Një pikë kthese në kërkimet për kancerin
Daraxonrasib synon mutacionet në familjen e gjeneve RAS, të cilat luajnë rol kyç në kontrollin e rritjes së qelizave. Kur këto gjene pësojnë mutacione, ato mund të nxisin rritjen e pakontrolluar të qelizave kancerogjene.
Profesor Kevan Shokat, bashkëthemelues i Revolution Medicines, zhvilloi që në vitin 2013 një mekanizëm që ndalon sinjalet e gabuara që këto gjene dërgojnë.
Më pas, kjo teknologji u përshtat edhe për proteina të tjera.
Drejtori ekzekutiv i kompanisë, Mark Goldsmith, tha se ndryshe nga pritshmëritë, ilaçi nuk shfaqi efekte toksike gjatë eksperimenteve me kafshë.
Rezultate premtuese, por ende të kufizuara
Edhe pse ilaçi ka treguar shenja pozitive për zgjatjen e jetës së disa pacientëve, ekspertët theksojnë se ai nuk është ende një kurë përfundimtare.
Në një tjetër studim me 40 pacientë, 95% përjetuan efekte anësore, ndërsa 35% efekte serioze.
Dr. Brian Wolpin nga Dana-Farber Cancer Institute deklaroi:
“Ky mund të jetë një moment historik në kërkimet për kancerin e pankreasit. Ilaçi jo vetëm që zvogëlon tumoret, por edhe lehtëson dhimbjet e pacientëve.”
Një nga format më vdekjeprurëse të kancerit
Kanceri i pankreasit renditet si shkaku i tretë kryesor i vdekjeve nga kanceri në SHBA. Vetëm 13% e pacientëve arrijnë të jetojnë më shumë se pesë vjet pas diagnostikimit, ndërsa në rastet me metastaza, kjo përqindje bie në 3%.
Kryetarja e Pancreatic Cancer Action Network, Anna Berkenblit, e përshëndeti vendimin e FDA-së:
“Ky ilaç që synon mutacionet RAS përfaqëson një hap gjigant përpara në trajtimin e kancerit të pankreasit.”
Rritje e shpresës për pacientët
Një tjetër paciente, Pranati Perati, biologe molekulare 55-vjeçare, tregoi se pas dy vitesh trajtimi me daraxonrasib, përhapja e tumoreve të saj është ndalur plotësisht.
Ajo tha se ilaçi i ka dhënë “kohë shtesë për të jetuar”.
Ekspertët besojnë se programi i miratimit të përshpejtuar mund të lejojë pacientët të kenë qasje më të shpejtë në barna të reja kundër kancerit, por paralajmërojnë se shpejtësia nuk duhet të komprometojë provat shkencore.
