Kur shkroi dëshminë mbi Revolucionin Rus të vitit 1917, gazetarja amerikane John Reed e titulloi atë “Dhjetë ditët që tronditën botën”.
Por, pas telefonatës së parë ndërmjet Donald Trump dhe Vladimir Putin, çdo ditë duket se është një revolucion, ose një tronditje e rendit të vjetër botëror, për aq sa mund të ekzistojë ende një i tillë. Në këtë vorbull të vazhdueshme, mund të humbasin disa detaje të rëndësishme.
Financial Times ka marrë kohët e fundit një dokument të qeverisë së Moskës, i datuar prillin e kaluar, i paraqitur nga kryeministri Mikhail Mishustin gjatë një takimi informal me disa mysafirë të besuar, si Sergey Karaganov, deri para pak vitesh kujdestar i imazhit të presidentit rus dhe mbështetës i fortë i përdorimit të armëve bërthamore kundër vendeve evropiane, dhe filozofi i njohur ultranacionalist Alexandr Dugin. Pra, prill 2024.
Nuk kishte ndodhur ende asgjë. Trump ishte larg kthimit në Shtëpinë e Bardhë, Operacioni ushtarak special ishte i bllokuar, rubla po zhdukej, dhe askush nuk mund të imagjinonte se Vladimir Putin do të bëhej përsëri i preferuari i Uashingtonit në dialog.
Analiza e paraqitur nga qeveria ruse shprehte “frikën konkrete” se sanksionet perëndimore po gërmonin një hendek shumë të thellë me vendet e “makroregjionit rus”. Thjesht, shpjegohej si levat e parave dhe tregtisë po ngadalësoheshin dhe kështu po zbehej ndikimi që Rusia ka pasur gjithmonë mbi vendet e ish-Bashkimit Sovjetik.
Gjërat ndryshojnë shpejt. Tani, falë një statusi të rinovuar si superfuqi që Trump ia dha, Rusia mund të imagjinojë përsëri një botë të ndarë në sfera ndikimi, si në kohët e vjetra të BRSS-së. Sepse ëndrra e Kremlinit ka qenë gjithmonë kjo. Të rikuperojnë një pushtet të humbur me shpërbërjen e perandorisë sovjetike dhe ta ushtrojnë atë në një formë jo aq “të butë” ndaj shteteve që ishin pjesë e saj. Me ekonomi, me “ndërhyrje”, gjithmonë duke ndjekur fijen e gjuhës ruse, trashëgimia e fundit e pothuajse pesëdhjetë viteve nën perdet e hekura.
“Pse të mos krijojmë një koalicion ushtarak mes nesh dhe SHBA-ve dhe të ndajmë Evropën?” pyeti disa ditë më parë propagandisti i famshëm televiziv Vladimir Solovyov gjatë emisionit të tij. Nuk është aq përmbajtja e çuditshme e fjalës që ka rëndësi, sa fakti që e tha atë, duke prekur ndjenjat e thella të Rusisë. Papritmas, mund të kthehet ëndrra për Perandorinë e humbur.
Në këto ditë, faqet pro-qeveritare janë të mbushura me informacionet për planet sekrete të udhëheqësve rusë, sipas të cilave Putin do t’i propozonte Trump një “marrëveshje të shekullit” për ndarjen e zonave të ndikimit, një edicion i ri i Jaltës 1945. “Qëllimi është që të largohen Perëndimi nga hapësira post-sovjetike, duke legalizuar sundimin e Moskës në këmbim të koncesioneve në sektorët strategjikë.
Uashingtoni është i gatshëm të dorëzohet në lidhje me hegjemoninë ruse në Komunitetin e Shteteve të Pavarura (CSI). Trump do të donte të përqendrohej në Kinë dhe Lindjen e Mesme, për të, Ukraina është një barrë dhe sanksionet anti-ruse janë një goditje për korporatat amerikane.” Disa madje parashikojnë iniciativën për të anuluar ligjërisht marrëveshjen e pyllit Belovezhskaya që në dhjetor të vitit 1991 shpërbëri BRSS-në. “Kjo do të krijonte bazën ligjore për të kthyer asetet e ish-republikave sovjetike nën kontrollin e Moskës, pra ringjalljen e BRSS-së në një format të ri.”
Aktualisht, nuk është gjë tjetër veçse mendim magjik, shumë larg nga shndërrimi në realitet. Por nuk është e vështirë të imagjinohet gjendja shpirtërore e shumë vendeve që kanë një lidhje të ndonjë lloji me Rusinë.
Nëse ekziston një shtet që më shumë se çdo tjetër do të marrë në vitet në vijim statusin e “kanarinës në minierë”, ai nuk është Gjeorgjia, e cila ka tashmë një qeveri pro-ruse. Por është më i vogli nga të gjitha ish-republikat sovjetike. Moldavia vazhdon të jetë e ndarë në mes të trashëgimisë sovjetike dhe një afiniteti kulturor rumun, pra evropian.
E varfër, por thelbësore për një mundësi hegjemonie mbi Detin e Zi. Qeveria e Kishinaut vazhdon të denoncojë financimet misterioze që gati sabotuan referendumin që kërkonte të shtonte në Kushtetutën ende të re miratimin e Bashkimit Europian. Ndërhyrja më e madhe ndodhi në vitin 1991 me krijimin e Transnistrisë, shtetit të njohur vetëm nga Moska, i cili ka një garnizon të madh ushtarak brenda tij. Këto ditë, trupat ruse të vendosura 60 kilometra nga Kishinau, kanë filluar të kryejnë stërvitje me drone “ofensivë” dhe tanke të reja.
Çdo herë që flitet për ndërhyrje dhe ndikime në vende të tjera, zëdhënësi i Kremlinit i quan ato si delire perëndimore. Ai kishte thënë të njëjtën gjë edhe për planet ruse të pushtimit të Ukrainës./ Corriere
