Presidenti serb, Aleksandër Vuçiç ka reaguar pas akuzave nga qeveria e Kosovës se pas shpërthimit me rreth 15 kg eksploziv i ujësjellësit Ibër-Lepencit në Zubin Potok qëndron Beogradi.
Presidenti Vuçiç është shprehur se nuk do të kërkojë falje, duke shtuar se nuk qëndron Serbia pas sulmit me eksploziv.
“Pse mendoni se nuk nxitova sot në mëngjes të them se Serbia nuk ka lidhje me shpërthimin në kanalin Ibër-Lepenc. Çfarë, t’i kërkoj falje dikujt?
Dhe ata e dinë që ne nuk e bëmë! Nëse vrapoj nëpër mediat botërore për të justifikuar veten, ata do ta interpretojnë si të duan”, tha Aleksandër Vuçiç.
1- Çfarë ka ndodhur?
Një shpërthim që ka ndodhur mbrëmjen e 29 nëntorit 2024 në fshatin Varragë të komunës së Zubin Potokut që dëmtoi kanalin e ujit të Ibër-Lepencit, që furnizon me ujë disa qytete dhe termocentralet e vendit nga liqeni i Ujmanit në veri. Nga shpërthimi nuk pati viktima, por kanali pësoi dëme të mëdha duke shkaktuar ndërprerje të energjisë elektrike dhe furnizimit me ujë gjatë gjithë natës. Shpërthimi ndodhi rreth orës 19:00. Ministri i Brendshëm Xhelal Sveçkla deklaroi se flitet se është përdorur një sasi e madhe eksplozivi për ta hedhur në erë, rreth 15 kg eksploziv se dhe po punonin me KFOR e EULEX për hetimet
2- Kur ndodhi shpërthimi?
Shpërthimi në Zubin Potok ndodhi disa orë pasi Policia e Kosovës njoftoi se kishte shtuar masat e sigurisë në nivel vendi, përfshirë në pjesën veriore të banuar me shumicë serbe, ku ditëve të fundit kanë ndodhur disa incidente me mjete shpërthyese.
3- Kë akuzon Kosova?
Në një komunikatë pas mbledhjes së jashtëzakonshme të Këshillit të Sigurisë, mbrëmjen e djeshme qeveria deklaroi se “indikacionet e para sugjerojnë se ky sulm i radhës është orkestruar nga shteti serb, i cili ka kapacitete për një sulm të këtillë kriminal e terrorist. Elemente të organizatave terroriste “Mbrojtja Civile” e “Brigada Veriore” dhe kryekrimineli Millan Radoiçiç nën dirigjimin e Presidentit dhe Qeverisë së Serbisë planifikojnë e ushtrohen në Serbi për sulme të këtilla profesioniste”.
“Mbrojtja Civile” dhe “Brigada e Veriut”, që iu referua Këshilli, u shpallën organizata terroriste nga Qeveria e Kosovës qershorin e vitit të kaluar, ndërsa Radoiçiç, politikan dhe biznesmen nga veriu i Kosovës, e mori përgjegjësinë për sulmin e vitit të kaluar kundër Policisë së Kosovës në Banjskë të Zveçanit, ku mbeti i vrarë një efektiv policie. Autoritetet në Kosovë kanë ngritur aktakuzë ndaj tij dhe 44 personave të tjerë për atë sulm, ku u vra një rreshter policor dhe tre sulmues. Në komunikatë, Qeveria e ndërlidhi sulmin ndaj kanalit të Ibër-Lepencit edhe me sulmet që ushtria ruse është duke i kryer pareshtur ndaj infrastrukturës energjetike të Ukrainës.
“U vu në pah edhe ndërlidhja e gjasshme me sulmet e Rusisë agresore në Ukrainë mbi kapacitetet energjetike gjatë kësaj jave duke lënë mbi një milion amvisëri ukrainase pa energji elektrike pikërisht në prag të dimrit”, tha ajo.
4- Çfarë thotë Serbia?
Serbia ka mohuar përfshirjen në sulmin ndaj kanalit të Ibër-Lepencit në veri të Kosovës, duke e dënuar shpërthimin si “të papranueshëm dhe të patolerueshëm”. Ajo ka theksuar se ky akt “në mënyrën më të drejtpërdrejtë” rrezikon nevojat themelore jetësore të popullit serb në Kosovë. Gjithashtu është shprehur e gatshme të japë fonde për ta riparuar. Edhe Lista Serbe, partia kryesore e serbëve në Kosovë që ka mbështetjen e Beogradit, e ka dënuar dëmtimin e kanalit të ujit në fshatin Varragë.
5- Çfarë furnizon me ujë kanali Ibër Lepenci?
Nga sistemi i Ibër-Lepencit në Ujman, në Zubin Potok, furnizohen me ujë të pijshëm veriu i Kosovës, por edhe Prishtina me rrethinë. Ky hidrosistem furnizon gjithashtu me ujë termocentralet në Obiliç, që përdoret për ftohjen e termocentraleve Kosova A dhe Kosova B. Përveç kësaj, uji nga liqeni akumulues i Ujmanit përdoret edhe për ujitjen e sipërfaqeve bujqësore. Si pasojë gjatë natës shumë pjesë të Kosovës mbeten pa energji elektrike deri në mëngjesin e 30 nëntorit, shumë mbetën pa ujë të pijshëm disa qytete dhe një pjesë e kryeqytetit, Prishtina. Ndërkohë të shtunën njoftoii se është siguruar furnizimi i rregullt me energji elektrike për vendin dhe ngrohje qendrore për qytetarët e kryeqytetit.
