“Çështja territoriale” është pika kyçe e negociatave mes Donald Trump, Vladimir Putin dhe– do ta shohim me çfarë peshe – Volodymyr Zelensky.
Negociatat do të fillojnë nga skena që është zhvilluar në fushën e betejës, pas përleshjeve të ashpra dhe të dhunshme.
Por për të kuptuar si po ndryshon harta, duhet të kthehemi 11 vjet më parë, në fillimin e pushtimit rus të Ukrainës.
Në fund të shkurtit të vitit 2014, ushtarët rusë dalin nga baza detare e Sebastopolit dhe fillojnë të pushtojnë gadishullin e Krimesë: 25 mijë e 961 kilometra katrorë, që përbëjnë 4.33 % të sipërfaqes totale të Ukrainës.
Kjo është përgjigjja e parë e Putinit ndaj rebelimit të Maidanit, i cili në Kiev, më 22 shkurt të atij viti, detyroi presidentin Viktor Yanukovich të arratisej.
Pak javë më vonë, grupe milicësh prorusë nga dy qytetet e Donbasit, Donetsk dhe Lugansk, shpërthejnë dhe krijojnë një seri incidentesh gjithnjë e më të rënda.
Deri në momentin kur nga Moska vijnë përforcime: Armë të rënda dhe ushtarë pa shenja dalluese.
Në këtë pikë nis lufta e vërtetë mes Rusisë dhe Ukrainës.
Objektivi i Putinit është të pushtojë zonën që shtrihet përgjatë Detit të Azov, për të lidhur Donbasin me Krimenë dhe, nëse është e mundur, të arrijë deri në Odessa.
Por, rezistenca ukrainase, e udhëhequr nga presidenti Petro Poroshenko, arrin të ndalë avancimin e armikut.
Atëherë, lëviz diplomacia evropiane.
Kancelarja gjermane, Angela Merkel, dhe presidenti francez, François Hollande ushtruan presion mbi Kremlinin.
Më 5 shtator 2014 arrihet njëra nga dy marrëveshjet e Minskut.
Fronti ndalet në një linjë që kalon pothuajse në gjysmë të “oblasteve”, qarqeve të Donetsk dhe Lugansk.
Kështu, Rusia kontrollon 25 mijë e 961 kilometra katrorë, që përbën rreth 7 % të sipërfaqes ukrainase.
Marrëveshjet e Minskut parashikonin që qeveria e Kievit të organizonte zgjedhje speciale në rajonet e pushtuara nga rusët dhe, ditën pasuese, të rivendoste sovranitetin mbi kufijtë e jashtëm të Donbasit.
Por nuk ndodhi asgjë nga kjo.
Përkundrazi, përplasjet ushtarake vazhduan, më shumë apo më pak me intensitet të ulët, deri më 24 shkurt 2022, kur një kolonë e pafund tankesh ruse kalon kufirin në veri të Kievit.
Gjatë këtyre tre viteve, konflikti ka njohur faza të ndryshme, me ofensive dhe kundërofensive nga të dyja palët.
Sot, siç dokumentohet nga të dhënat e mbledhura nga Institute for the Study of War (me bazë në Washington), ushtria e Putinit kontrollon rreth 120 mijë kilometra katrorë në katër “oblaste” që shtrihen nga juglindja deri në lindje: Kherson, Zaporizhzhia, Lugansk dhe Donetsk.
Po flasim për gati 20 % të Ukrainës.
Por Putini kërkon aneksimin e plotë të katër rajoneve: kjo do të përfshinte rreth 131 mijë kilometra katrorë, një sipërfaqe sa Greqia.
Pas goditjes fillestare, avancimi rus ka stagnuar në muajt e fundit të vitit 2022, por ka marrë përsëri hov në vitin 2023 dhe ka shpejtuar në vitin 2024.
Zelensky ka reaguar me një lëvizje befasuese: sulmin në rajonin rus të Kurskut, pak përtej kufirit lindor të Ukrainës.
Këtu, numrat janë të kundërt.
Kievi kërkon të marrë rreth 1 mijë e 300 kilometra katrorë.
Por kjo llogaritje përfshin gjithashtu edhe “territorin e askujt”, ku ende po luftohet.
Sipas Institute for the Study of War, në të vërtetë ukrainasit disponojnë vetëm 482 kilometra katrorë.
Nuk është një dallim i vogël, duke pasur parasysh që Putini është i vendosur të rikuperojë këtë pjesë të atdheut.
Kremlini nuk do të lejojë asnjë avantazh për Zelenskyn në negociatat që, ndoshta, mund të hyjnë në fazën e tyre vendimtare.
