Kërkesa e Erion Veliajt para Gjykatës së Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar është një çështje e rëndësishme ligjore që përfshin akuzat penale ndaj tij. Në seancën që u zhvillua më 2 dhjetor 2025, Veliaj kërkoi përshtatjen e disa kushteve për mbrojtjen e tij. Ai kërkoi heqjen e masës së vendosjes në kafaz, theksimin e të drejtës për të njohur aktet e dosjes, si dhe shtyrjen e procedurës deri në plotësimin e këtyre kërkesave.
Megjithatë, kërkesa e tij u refuzua nga gjykata, e cila argumentoi se mbrojtësi i tij kishte pasur akses në dokumentet e nevojshme. Një pikë e rëndësishme është interpretimi i ligjit procedural penal, veçanërisht neneve 34/a dhe 327 të Kodit të Procedurës Penale, që përfshijnë të drejtën e të pandehurit për të nxjerrë informacion personalisht.
Pavarësisht nga refuzimi, është pikturuar një kontrast i dukshëm në mënyrën se si gjykata trajton kërkesat e ndryshme të të pandehurve; disa kanë mundësi të njohin dhe të përfitojnë nga aktet, ndërsa të tjerët, përfshirë Veliajn, ndjehen të pamundur për të bërë të njëjtën gjë. Ky dallim në trajtim ngre shqetësime mbi barazinë në sistemin gjyqësor.
Obligimi i gjykatës për të siguruar qasje në aktet e rasteve penale është thelbësor për garantimin e të drejtave kushtetuese të të pandehurve, siç parashikohet në nenin 31 të Kushtetutës. Volumi i dokumenteve, që arrin deri në 60,000 faqe, tregon kompleksitetin e rastit dhe nevojën për qasje të lehtë dhe efektive për të përgatitur mbrojtjen.
Gjykata argumentoi se mbrojtësi i tij mjafton për të njohur aktet dhe se Veliaj nuk mund të kishte kërkesa të drejtpërdrejta në këtë rast. Kjo sjell në vëmendje se, sipas ligjit, çdo i pandehur duhet të ketë të drejtën për të pasur akses të drejtpërdrejtë në dosje, pavarësisht nëse në rastet e tjera është ofruar ndihmë nga një avokat.
Përfundimisht, kërkesa e Veliajt është një apel për garantimin e një procesi të drejtë dhe të barabartë në sistemin gjyqësor shqiptar. Ai kërkon që të respektohen të drejtat e tij si i pandehur dhe që të trajtohet në përputhje me standardet ligjore dhe kushtetuese të vendit.
