Patrick Gathara per Al Jazeera
Deklarata e Presidentit të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, se ai planifikon të dëbojë të gjithë palestinezët nga Rripi i Gazës dhe ta kthejë atë në një “Rivierë të Lindjes së Mesme” të kontrolluar nga Amerika, me të drejtë ka tërhequr dënime nga i gjithë globi, duke përfshirë, për ironi, nga vendet perëndimore që mbështetën bombardimet gjenocidale të Izraelit që shkatërruan territorin. Shumë theksojnë se spastrimi etnik shkel ligjin ndërkombëtar dhe se Konventat e Gjenevës ndalojnë në mënyrë eksplicite zhvendosjen me forcë të popullatës civile, për çfarëdo arsye.
E gjithë kjo është e vërtetë, por si afrikan, më tërhoqi një aspekt paksa i ndryshëm i deklaratës së Trump: e drejta e tij e imagjinuar për tokën e njerëzve të tjerë. Pretendimet që ai po bën për të pasur të drejtën për të marrë Gazën nuk duhet të izolohen nga pretendimet që ai ka bërë në territorin e Grenlandës dhe Panamasë. Të gjitha burojnë nga e njëjta rrënjë, e cila është ushqyer nga një gjysmë mijëvjeçari i madhërimit kolonial evropian.
Fantazitë e racws sw bardhw për të drejtat mbi tokat e popujve të tjerë mund të gjurmohen që nga Traktati i Alcacovas i vitit 1479, i cili vendosi parimin se një zonë jashtë Evropës mund të pretendohej nga një vend evropian, dhe u pasua brenda 50 viteve nga Traktati i Tordesillas dhe Traktati i Saragosës, me të cilin portugezët dhe spanjollët pretendonin të diglonin. Ka një vijë të qartë nga ajo në Konferencën famëkeqe të Afrikës Perëndimore të Berlinit 400 vjet më vonë, ku morën pjesë SHBA-ja dhe të gjitha fuqitë kryesore evropiane, e cila vendosi pretendimin ligjor nga evropianët se e gjithë Afrika mund të pushtohej nga kushdo që mund ta merrte atë.
Pikërisht në Berlin u artikulua doktrina e “pushtimit efektiv” – që në thelb kërkon që fuqitë okupuese të demonstrojnë se mund të zbatojnë sundimin e tyre dhe të mbrojnë tregtinë e lirë në mënyrë që të legjitimojnë pretendimet e tyre. Precedenti i përdorimit të mbrojtjes dhe zhvillimit të kapitalizmit për të justifikuar pushtimin kolonial reflektohet sot në pohimin e Trump se ai do të rindërtojë dhe ndërkombëtarizojë Gazën, duke krijuar vende pune dhe prosperitet për “të gjithë”. Në thelb, Trump po përpiqet padashur ta bazojë pretendimin e tij kolonial mbi Gazën në doktrinën: se ai mund të imponojë sundimin amerikan, në këtë rast përmes dëbimit të vendasve, dhe se ai do të mundësojë lulëzimin e tregtisë.
Për të qenë të drejtë, Trump po ndërton vetëm mbi idetë që kanë qarkulluar për muaj të tërë, kryesisht që burojnë nga Izraeli, që kërkojnë të justifikojnë pushtimin e vazhdueshëm nën rubrikën e kthimit të Gazës në Dubai ose Singapor. Në maj të vitit të kaluar, zyra e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu supozohet se zbuloi pikërisht një plan të tillë që do të mbante kontrollin izraelit mbi territorin dhe do ta justifikonte atë nëpërmjet zbatimit të një “Plani Marshall” që do ta kthente atë në “një port të rëndësishëm industrial në Mesdhe” dhe do ta bënte atë pjesë të “një zone masive të tregtisë së lirë”.
Siç mund të dëshmojnë afrikanët, idetë që sakrifikojnë sovranitetin dhe të drejtat vendore në altarin e regjimeve ndërkombëtare të tregtisë së lirë rrallëherë funksionojnë mirë për vendasit. Strukturat që synonin të mundësonin tregtinë e lirë, të përcaktuara nga Konferenca e Berlinit 140 vjet më parë, lindën tmerrin që ishte Shteti i Lirë i Kongos – një ferr i vërtetë që në 23 vjet mori jetën e deri në 13 milionë kongolezëve. Konferenca gjithashtu fuqizoi dhe militarizoi atë që u bë e njohur si Përplasja për Afrikën, e cila u shoqërua me luftëra brutale pushtuese, sëmundje dhe fushata shfarosjeje. Më shumë se një shekull më vonë, afrikanët po jetojnë ende me ndikimin.
Pavarësisht kësaj, në mbarë botën, kujtimet e Konferencës së Berlinit dhe shkatërrimit që shkaktoi ajo janë zbehur. Në vitin 2017, duke iu drejtuar Kongresit Humanitar në Berlin, atëherë Koordinatori i Operacioneve të KNKK-së, Mamadou Sow, e filloi fjalën e tij duke theksuar “Unë jam nga Afrika. Dhe është shumë interesante të jesh në Berlin për një Kongres”. Shakaja ra. Ai më vonë do të komentonte për X se ishte dita kur ai “kuptoi se shumica e evropianëve të arsimuar dinë pak për historinë e tyre koloniale”. Njerëzit sot mund të fajësojnë vetë afrikanët për pasojat e tij, ashtu si palestinezët fajësohen në mënyrë rutinore për pasojat e okupimit dhe bllokadës izraelite. Sa shpesh trajtohemi me refrenin e rremë se Izraeli u largua nga Rripi i Gazës në 2005, duke shpresuar se vendi i ri i pavarur do të bëhej Singapori i Lindjes së Mesme, por që Hamasi e ktheu atë në një bazë terrori?
Por mësimi është i qartë. Rikolonizimi i Gazës, qoftë nga Izraeli, SHBA apo ndonjë koalicion shtetesh, nuk është as i zbatueshëm dhe as moral. Nuk ka alternativë ndaj sovranitetit lokal palestinez. Është detyrë e vendeve afrikane që të përdorin historinë e Berlinit dhe të thonë me një zë: Kurrë më!
