Zyrtarët ukrainas dhe evropianë kundërshtuan këtë javë disa propozime të SHBA-së se si t’i jepet fund luftës së Rusisë në Ukrainë, duke bërë kundërpropozime për çështje nga territori te sanksionet, sipas teksteve të plota të propozimeve të parë nga Reuters.
Grupi i propozimeve nga bisedimet midis zyrtarëve amerikanë, evropianë dhe ukrainas në Paris më 17 prill dhe në Londër më 23 prill nxorën në pah funksionimin e brendshëm të diplomacisë së ndërmjetme që po zhvillohet, ndërsa Presidenti i SHBA-së Donald Trump kërkon një përfundim të shpejtë të luftës.
Fushat kryesore të dallimeve në dy tekstet janë mbi renditjen për zgjidhjen e çështjeve mbi territorin, heqjen e sanksioneve ndaj Rusisë, garancitë e sigurisë dhe madhësinë e ushtrisë së Ukrainës.
Ndërsa disa nga divergjencat janë theksuar nga burime pranë bisedimeve, dokumentet e parë nga Reuters përcaktojnë për herë të parë dallimet në detaje të plota dhe të qarta. Teksti i parë pasqyron propozimet e komunikuara nga i dërguari i Trump, Steve Witkoff, zyrtarëve evropianë në Paris, të cilat më pas iu kaluan ukrainasve, sipas burimeve pranë bisedimeve. Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, i përshkroi propozimet si një “kornizë e gjerë”, që hap një skedë të re” për të identifikuar dallimet midis palëve.
Teksti i dytë doli një javë më vonë nga bisedimet midis zyrtarëve ukrainas dhe evropianë në Londër dhe i është dhënë palës amerikane, thanë burimet. Presidenti Volodymyr Zelenskiy tha të enjten se mendonte se një dokument me propozime që doli nga bisedimet e së mërkurës në Londër ishte tani në tavolinën e Trump.
Lidhur me territorin, propozimet e Witkoff kërkonin njohjen de jure të kontrollit të Rusisë mbi Krimenë, gadishullin ukrainas që Moska e pushtoi dhe e aneksoi në vitin 2014, plus njohjen de facto të kontrollit të Rusisë mbi zonat e Ukrainës jugore dhe lindore që kontrollohen nga forcat e Moskës.
Në të kundërt, dokumenti evropian dhe ukrainas shtyn diskutimin e detajuar rreth territorit deri pas përfundimit të një armëpushimi, pa përmendur në dokument njohjen e kontrollit rus mbi ndonjë territor ukrainas.
Lidhur me sigurinë afatgjatë të Ukrainës, dokumenti i Witkoff thotë se Ukraina do të ketë një “garanci të fortë sigurie” nga shtetet evropiane dhe të tjera mike që veprojnë si garantuese. Ai nuk jep detaje të mëtejshme për këtë, por thotë se Kievi nuk do të kërkojë të bashkohet me NATO-n.
Dokumenti rival është më specifik, duke deklaruar se nuk do të ketë kufizime për forcat ukrainase dhe asnjë kufizim për aleatët e Ukrainës që stacionojnë forcat e tyre ushtarake në tokën ukrainase – një dispozitë që ka të ngjarë ta bezdisë Moskën. Propozon garanci të forta sigurie për Kievin, përfshirë nga Shtetet e Bashkuara me një “marrëveshje të ngjashme me Nenin 5”, një referencë ndaj klauzolës së mbrojtjes së ndërsjellë të NATO-s.
Lidhur me masat ekonomike, propozimet e Witkoff thonë se sanksionet në fuqi ndaj Rusisë që nga aneksimi i Krimesë në vitin 2014 do të hiqen si pjesë e marrëveshjes në diskutim. Kundërpropozimet thonë se do të ketë “një lehtësim gradual të sanksioneve pasi të arrihet një paqe e qëndrueshme” dhe se sanksionet mund të rivendosen nëse Rusia shkel kushtet e marrëveshjes së paqes.
Dokumenti evropian dhe ukrainas gjithashtu propozon që Ukraina të marrë kompensim financiar për dëmet e shkaktuara në luftë nga asetet ruse jashtë vendit që janë ngrirë. Teksti i Witkoff thotë vetëm se Ukraina do të kompensohet financiarisht, pa dhënë burimin e parave.
