Në orën 21.20 sipas orës lokale të Pensilvanisë, vdiq dje në moshën 83-vjeçare mendimtari turk me famë globale, Muhamed Fet’hullah Gylen. Njoftimi erdhi nga faqja Herkul.org, e atashuar me ‘lëvizjen Gylen’.
Shëndeti i Fetullah Gulen ka qenë jashtëzakonisht i trazuar së fundmi sipas raportimeve të mediave.
Gylen është një figurë e shumë diskutuar për shkak të përplasjes që ai ka patur me presidentin turk Erdogan. Erdogan e akuzoi atë për grushtin e shtetit, gjë që Gylen e mohoi kategorikisht.
Mediat turke raportojnë se ai është shtruar vonë të dielën në spital, ku edhe ka ndërruar jetë.
Gyleni jetonte prej 22 vitesh në mërgim në Pensilvani të Shteteve të Bashkuara dhe pavarësisht kërkesave të vazhdueshme nga qeveria turke për ekstradimin e tij, Uashingtoni e ka refuzuar me argumentin se nuk ka prova që e lidhin atë me ngjarjet e 15 Korrikut në Turqi.
Në Turqi, mijëra ndjekës të Gylenit, ish-aleatë politikë të qeverisë së Erdoganit për disa vite, janë burgosur vitet e fundit, ndërsa mijëra të tjerë janë larguar nga vendi.
Kush është Fet’hulla Gylen
Fethullah Gylen është një dijetar dhe klerik turk i shquar, autor librash dhe aktivist i cili ka frymëzuar një lëvizje globale të njohur për përpjekjet e saj drejt paqes, dialogut dhe shërbimit ndaj njerëzimit. Lëvizja që mban emrin e tij ka si synim kryesor promovimin e edukimit, tolerancës ndërfetare, pajtimit social dhe mirëqenies universale. Me qindra ligjërata dhe dhjetëra libra të shkruar, Gyleni ka nxitur miliona ndjekës në botë që të investojnë në edukim, të avancojnë shkencërisht dhe të kontribuojnë për shoqërinë. Ai thekson se armiqtë e vërtetë të njerëzimit janë injoranca, varfëria dhe përçarja, dhe i fton njerëzit të bashkëpunojnë për çrrënjosjen e këtyre fenomeneve negative.
Një aspekt qendror i mësimeve të Gylenit është rëndësia e paqes globale. Sipas tij, dialogu ndërfetar është thelbësor për arritjen e paqes së qëndrueshme. Ai mbron idenë që njerëzit e të gjitha besimeve dhe kulturave duhet të respektojnë njëri-tjetrin dhe të bashkëpunojnë në bazë të vlerave universale. Gyleni ka argumentuar se Islami dhe traditat moderne nuk janë në kundërshtim, por mund të bashkëjetojnë në harmoni. Në këtë kuadër, ai i ka ftuar myslimanët që të praktikojnë parimet e Islamit duke marrë në konsideratë kushtet e kohës moderne. Ai ka zgjeruar konceptin e bamirësisë përtej ndihmave materiale, duke përfshirë edhe përkushtimin e kohës dhe përpjekjeve për shërbimin ndaj të tjerëve.
Gyleni është përfaqësues i traditës së ulemasë (dijetarëve islamë) dhe është dëshmuar si një personalitet me ndikim të madh në sferën shpirtërore dhe sociale. Ai posedon një botë të thellë shpirtërore dhe një identitet të përcaktuar qartë, duke u paraqitur si një ndërmjetës mes modernes dhe tradicionales. Dijetarët dhe studiuesit ndërkombëtarë kanë analizuar figurën dhe kontributin e tij për ta kuptuar më mirë ndikimin e tij të gjerë. Ai ka dhënë shembullin e një bashkëveprimi produktiv mes fesë dhe shkencës, duke argumentuar se këto dy fusha nuk janë të kundërta, por përkundrazi mbështesin njëra-tjetrën në dobi të njerëzimit.
Lëvizja që ai ka frymëzuar është e njohur për angazhimin e saj në arsim dhe përhapjen e vlerave të tolerancës dhe dialogut ndërfetar. Shkollat dhe qendrat e edukimit që janë themeluar nën ndikimin e mësimeve të Gylenit janë të përhapura në shumë vende të botës dhe kanë për qëllim edukimin e brezave të rinj me vlera morale dhe shkencore të forta. Ai e sheh edukimin si çelësin për të zgjidhur problemet e botës moderne dhe për të krijuar një qytetërim që vlerëson njeriun dhe virtytet e tij.
Në aspektin e jetës sociale, Gyleni është një mbështetës i madh i paqes dhe harmonisë ndërmjet qytetërimeve. Ai kritikon konfliktet dhe acarimet që kanë ekzistuar mes kulturave të ndryshme dhe mbron idenë e bashkëjetesës paqësore. Një nga qëllimet më madhore të lëvizjes Gylen është vendosja e urave të dialogut dhe mirëkuptimit mes kulturave dhe feve. Sipas tij, Islami është një sistem vlerash që bazohet në paqe, drejtësi dhe tolerancë, dhe nuk ka vend për konflikt dhe urrejtje. Ai ka nxitur myslimanët të ndjekin këto parime në jetën e tyre të përditshme.
Një tjetër dimension i rëndësishëm i lëvizjes Gylen është tradita oratorike, përmes së cilës ai ka transmetuar mesazhet e tij tek masat e gjera. Fjalët e tij kanë një ndikim të thellë mbi ndjekësit e tij për shkak të përkushtimit dhe sinqeritetit të tij. Edhe pse nuk është pjesë e ndonjë strukture formale organizative, ndikimi i tij është përhapur gjerësisht përmes fjalës së tij të fuqishme. Kjo traditë oratorike ka qenë një nga format kryesore për përhapjen e Islamit dhe vlerave të tij ndër breza, dhe Gyleni e ka përdorur këtë mjet për të ndikuar në shoqërinë bashkëkohore.
Gyleni gjithashtu ka një kuptim të thellë të sufizmit dhe metafizikës, që ndihmon në formësimin e perspektivës së tij të gjerë dhe të qëndrueshme mbi jetën shpirtërore. Ai mbron idenë se përparësia e çdo individi duhet të jetë ndërtimi i një karakteri të virtytshëm dhe përkushtimi ndaj bamirësisë dhe shërbimit për të tjerët. Ai beson se një individ i mirë do të përfaqësojë vlerat më të mira në çdo aspekt të jetës së tij, duke përfshirë shtetin, shoqërinë dhe ekonominë. Për të, problemet e qytetërimit modern janë në thelb probleme të edukimit dhe të zhvillimit të qenies njerëzore.
Ndikimi i lëvizjes Gylen është ndjerë gjerësisht edhe në politikën ndërkombëtare, sidomos pas ngjarjeve të 11 shtatorit. Në një kohë kur marrëdhëniet ndërmjet Islamit dhe Perëndimit janë shpesh të tensionuara, lëvizja e Gylenit ofron një model të ri të dialogut dhe bashkëjetesës paqësore. Ai mbështet idenë e pluralizmit shoqëror dhe bashkëpunimit ndërmjet kulturave dhe qytetërimeve. Përmes organizatave fetare, ligjore dhe filozofike që ka themeluar, lëvizja Gylen synon të forcojë marrëdhëniet ndërmjet njerëzve të besimeve dhe kulturave të ndryshme, duke krijuar një botë më të drejtë dhe më të harmonishme.
Në përfundim, Fethullah Gylen është një figurë kyçe në përpjekjet globale për promovimin e dialogut, tolerancës dhe shërbimit ndaj njerëzimit. Mësimet dhe veprat e tij përfaqësojnë një urë mes traditës islamike dhe botës moderne, dhe lëvizja që ai ka frymëzuar vazhdon të luajë një rol të rëndësishëm në zhvillimin e një qytetërimi global që vlerëson diversitetin dhe paqen.
