Emigrimi i shqiptarëve ka evoluar në vitet e fundit, duke u bërë një proces më kompleks se sa thjesht “provimi i fatit”. Sipas ekspertit të ekonomisë, Igli Tola, emigrimi tani ka të bëjë me ndërtimin e një jete të qëndrueshme jashtë Shqipërisë, duke u nxitur kryesisht nga mosbarazia dhe mungesa e mundësive. Emigrimi nuk është vetëm ekonomik; martesa është një rrugë e rëndësishme për largim, veçanërisht për gratë. Bashkimi familjar dhe martesat me shtetas të huaj ose emigrantë shqiptarë që jetojnë jashtë krijojnë një formë të qëndrueshme emigrimi, që nuk është përkohshëm.
Sipas raportit të INSTAT për diasporën, shumica e emigrimit lidhet me bashkimin familjar, ndërsa punësimi është në vend të dytë. Meshkujt shpesh largohen për punë, ndryshe nga femrat të cilat ndonjëherë emigrojnë përmes martesave. Tola thotë se shumë shqiptarë largohen për shkak të mungesës së punës dhe kërkesës për pagë më të lartë, shpesh duke marrë me vete edhe familjet e tyre, ashtu siç ndodhte me brezat e mëparshëm.
Gjeografia e emigrimit shqiptar është e qartë: Italia dhe Greqia mbeten destinacionet tradicionale për shkak të afërsisë dhe lidhjeve kulturore, ndërsa vende si Gjermania, Zvicra dhe Austria ofrojnë mundësi për punë afatgjata dhe stabilitet ekonomik. Mbretëria e Bashkuar dhe SHBA janë konsideruar si “ëndrrat e largëta” ku emigrimi shpesh lidhet me arsimim dhe punë të specializuar.
Një çështje e shtuar është largimi i profesionistëve të kualifikuar, përfshirë mjekët dhe infermierët, të cilët përbëjnë një humbje për sistemin shëndetësor në Shqipëri. Ndërsa Shqipëria vazhdon të jetë vendi që prodhon këtë fluks emigrantësh, shumë prej tyre shohin largimin si një mundësi për të gjetur punë, siguri dhe një të ardhme më të qëndrueshme, e cila përndryshe është e pamundur brenda kufijve të vendit të tyre.
