E keni pyetur ndonjëherë veten kush e shpiku shkollën dhe pse ekziston ajo sot?
“Iliria News” sjell disa kuriozitete rreth krijimit të shkollës si institucion ku merret dije!
Shkolla është një pjesë shumë e rëndësishme e jetës sonë, por ajo nuk ka qenë gjithmonë siç është tani. Le të hedhim një sy në historinë interesante të krijimit të shkollës dhe mënyrës se si u zhvillua arsimi gjatë shekujve.
1. A e shpiku ndokush shkollën?
Në fakt, nuk ka një person të vetëm që “shpiku” shkollën. Ideja për të mësuar në grupe dhe për të pasur një mësues që udhëheq nxënësit është shumë e vjetër dhe ka lindur në mënyrë të pavarur në vende të ndryshme të botës.
Fjala “shkollë” vjen nga fjala greke “scholē”, që fillimisht do të thoshte “kohë e lirë” ose “pushim”. Më vonë, ajo mori kuptimin “vend ku njerëzit shpenzojnë kohën e lirë duke mësuar”.
2. Shkolla në Egjiptin e Lashtë dhe Mesopotami
Rreth 4000 vite më parë, në qytet-shtetet e Mesopotamisë dhe Egjiptit të Lashtë, fëmijët e elitës (zakonisht djemtë) shkonin në “shtëpi të shkrimit” për të mësuar të shkruajnë me shkrimin kuneiform apo hieroglife. Mësimi ishte i rreptë dhe ndonjëherë përfshinte ndëshkime fizike!
3. Greqia dhe Roma e Lashtë
Greket e lashtë ishin ndër të parët që zhvilluan një sistem më formal shkollimi. Filozofë të mëdhenj si Sokrati, Platoni dhe Aristoteli diskutuan për rëndësinë e arsimit. Platoni themeloi Akademinë, një nga shkollat e para të larta në histori.
Në Romën e lashtë, fëmijët mësonin lexim, shkrim, matematikë dhe oratori, që ishte shumë e rëndësishme për jetën publike.
4. Shkollat gjatë Mesjetës
Gjatë Mesjetës, shumë shkolla në Evropë ishin të lidhura me kishën. Murgjërit dhe priftërinjtë ishin mësuesit kryesorë, dhe mësimet ishin të përqendruara rreth fesë, latinishtes dhe logjikës. Universitetet e para, si Universiteti i Bolonjës (1088) dhe Universiteti i Parisit (rreth 1150) u themeluan gjatë kësaj kohe.
5. Kush e shpiku idenë e shkollës moderne?
Shkolla siç e njohim sot me klasë, orare të caktuara, nivele dhe lëndë të ndara, filloi të marrë formë gjatë shekujve XVII-XIX. Një figurë shumë e rëndësishme ishte Horace Mann, një reformator amerikan, i cili në vitet 1800 mbështeti arsimin publik falas për të gjithë.
Horace Mann shpesh quhet “babai i sistemit modern të shkollës publike” në SHBA.
6. Shkolla sot
Sot, shkolla është e detyrueshme pothuajse në të gjitha vendet e botës dhe e drejta për arsim është një nga të drejtat themelore të njeriut. Teknologjia po e transformon mënyrën se si mësojmë, me kurse online, shkolla virtuale dhe mjete të zgjuara mësimore.
Shkolla ka kaluar nëpër shumë faza dhe forma gjatë historisë, por qëllimi i saj ka qenë gjithmonë i njëjtë: të përgatisë njerëzit për jetën, për punën dhe për të qenë pjesë aktive e shoqërisë.
