Donald Trump ka marrë përsëri Shtëpinë e Bardhë, duke kërcënuar se do të përmbysë rendin botëror dhe do të ndërtojë një perandori të re amerikane, nga Panamaja në Grenlandë.
“Deri më tani, politikanët dhe burokratët e Evropës kanë refuzuar me vendosmëri të tregojnë zemërim”, vëren Politico në një analizë.
Përgjigja ndaj fjalimit të zjarrtë të inaugurimit të Trump nga korridoret e Komisionit Evropian në Bruksel ishte e heshtur.
Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen as nuk e përmendi Trump me emër në fjalimin e saj në Davos të martën.
“Pati vetëm një kërcitje dhëmbësh kur Trump u tërhoq nga marrëveshja e Parisit për klimën dhe shpërfilli Organizatën Botërore të Shëndetësisë teksa filloi procesin e tërheqjes”, vazhdon Politico në analizën e saj, teksa vë në dukje heshtjen e Trump për tre çështje “të nxehta”; mbështetje për Ukrainën, tarifa të reja dhe e ardhmja e NATO-s si ombrellë e sigurisë së Evropës.
Përgjigja e qetë ndaj Trump ka qenë e qëllimshme dhe taktike. Evropa nuk dëshiron të nisë asnjë grindje me liderin e ri të paparashikueshëm amerikan.
“Nevojitet qetësi”, tha kancelari gjerman Olaf Scholz në Forumin Ekonomik Botëror në Davos të martën, shkruan ilirianews.al.
“Është krejtësisht e qartë se Presidenti Trump dhe administrata e tij do ta mbajnë botën të bllokuar në vitet e ardhshme, në politikën e energjisë dhe klimës, në politikën tregtare, në politikën e jashtme dhe të sigurisë si dhe në shumë fusha të tjera.”
Jini të përgatitur
Ndërsa është e qartë se Evropa nuk dëshiron të jetë në kundërshtim me Shtetet e Bashkuara, ajo gjithashtu ka bërë shumë më tepër punë për t’u përgatitur për konflikte këtë herë sesa kishte përpara mandatit të parë të Trump.
Për sa i përket tregtisë, Brukseli dhe Londra kanë qenë duke përgatitur “skenarë lufte” për muaj të tërë dhe gjithashtu janë përgatitur për një luftë tregtare nëse është e nevojshme.
Zyrtarët shpresojnë se Trump mund të bindet që të mos godasë eksportet evropiane me tarifa ndëshkuese, por janë gati me një gamë të plotë përgjigjesh, duke përfshirë tarifat hakmarrëse, sipas njerëzve të njohur me këtë çështje.
Në fjalimin e tij të inaugurimit, Trump kërcënoi se do të vendoste tarifa edhe ndaj BE.
Urdhri i tij ekzekutiv që përshkruan një politikë tregtare “America First” udhëzoi ekipin e tij të eksploronte idenë e tarifave universale.
Disa orë pasi u betua, Trump i ofroi BE-së një rrugë për të shmangur një luftë tregtare, duke thënë: “E vetmja gjë që ata mund të bëjnë shpejt është të blejnë naftën dhe gazin tonë”.
Të martën, Komisioni Evropian konfirmoi për POLITICO se po e merrte seriozisht ofertën dhe do të ndiqte cështjen drejtpërdrejt me zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë.
“Ne duhet të vendosim kontakte me ta dhe të shohim se si të ecim përpara,” tha zëdhënësja e energjisë Anna-Kaisa Itkonen.
“Prioriteti është të kemi një bisedë, të angazhohemi herët, të diskutojmë interesat e përbashkëta dhe më pas të jemi gati për të negociuar.”
Për të mbështetur Ukrainën, gjithashtu, liderët evropianë, përfshirë kryeministrin e ri të Britanisë, Keir Starmer, kanë punuar me shpejtësi në planet për të treguar se janë gati të marrin përsipër barrën dhe të negociojnë marrëveshjet e ardhshme me Trump.
Kjo për dy arsye: në rast se duhet, dhe për t’i treguar Trumpit se janë bashkëpunëtorë të besueshëm dhe nuk janë thjesht të ngarkuar.
“Trump është një politikan i bazuar në interesa dhe jo një politikan i bazuar në vlera”, tha një zyrtar i lartë perëndimor.
“Përveç dëmtimit të krenarisë së Trump, gjithmonë një motivues i fuqishëm, arritja e një marrëveshjeje dukshëm të keqe për Ukrainën do të rrezikonte të inkurajonte Kinën, një tjetër gjë që presidenti do të urrente”, shtoi zyrtari.
Në të kaluarën Trump ka tmerruar aleatët e Amerikës duke sugjeruar se ai mund të tërhiqte SHBA-në nga NATO.
Ai ka propozuar një objektiv të ri për anëtarët e NATO-s që të shpenzojnë 5 për qind të PBB-së për mbrojtjen, nga objektivi aktual prej 2 për qind i aleancës, të cilin shumë vende evropiane ende nuk arrijnë ta përmbushin.
Të martën, Estonia dhe Franca i shtuan zërat e tyre atyre që mbështesin thirrjen e Trump për shpenzime më të larta për mbrojtjen.
Një zyrtar i BE-së shtoi: “Fakti që ne duhet të bëjmë më shumë për mbrojtjen në nivel blloku, nuk është padyshim një risi dhe lidhet më shumë me Putinin dhe kërcënimin e Rusisë sesa me atë që ulet në Shtëpinë e Bardhë”.
“Ata kanë qenë mjaft largpamës në axhendën e mbrojtjes dhe sigurisë,” tha Mujtaba Rahman, drejtor menaxhues për Evropën në Eurasia Group.
Ky është problemi i vërtetë: Trump është impulsiv dhe është e pamundur të dihet se çfarë mund të vendosë të bëjë më pas.
“Në një kohë lufte të madhe në kontinent, rreziku për Evropën në kalibrimin e saktë të përgjigjes së saj është më i madh se [për] çdo rajon tjetër në botë,” tha Leslie Vinjamuri, drejtoreshë e Amerikës në institutin Chatham House në Londër.
“Ai ka treguar se mbetet i paparashikueshëm dhe i gatshëm të testojë kufijtë e aleancave amerikane në mënyra krejtësisht të papritura. Kjo e bën të kuptuarit e synimeve të tij urgjente për liderët botërorë, dhe tepër të vështirë.”/ilirianews.al
