Maria Branyas, e cila u vlerësua si personi më i moshuar në botë, vdiq në moshën 117-vjeçare në Spanjë vitin e kaluar. Një studim mbi gjenomin e saj sugjeron se mosha biologjike e saj mund të ketë qenë më e re se sa ajo e regjistruar. Supercentenarët, ata që jetojnë të paktën deri në 110 vjeç, janë një burim kurioziteti për shkencëtarët dhe publikun, lidhur me sekreset e plakjes së shëndetshme.
Përpara se të kalonte në amshim në gusht 2024, Branyas pranoi të bashkëpunonte me një ekip shkencëtarësh spanjollë për të analizuar gjenet e saj. Në moshën 116 vjeçare, ata morën mostra të gjakut, saliva, urinës dhe jashtqitjeve për të krahasuar rezultatet me grupe të tjera të njerëzve të moshës së saj. Analizat treguan se ajo kishte biomarkera të plakjes së madhe, përfshirë telomere të shkurtuara dhe qeliza të B-së që akumulohen me kalimin e kohës.
Megjithatë, Branyas gjithashtu kishte nivele të ulëta të inflamacionit, shëndet të ri të zorrëve dhe një epigjenom “të rinovuar”, që do të thotë ndryshime në shprehjen e gjeneve pa prekur ADN-në. Shkencëtarët e vlerësuan atë si “një individ të jashtëzakonshëm” për shkak të variacioneve të pazakonshme në kodin e saj gjenetik që duket se mbron nga sëmundje të zakonshme, si sëmundjet e zemrës dhe diabeti.
Këto zbulime ofrojnë një këndvështrim të ri mbi biologjinë e plakjes njerëzore, duke sugjeruar biomarkera për plakja të shëndetshme dhe strategji të mundshme për të rritur jetëgjatësinë. Ndër të tjera, studimi hulumton se si stilet e jetesës mund të ndikojnë në jetën e gjatë. Branyas kishte një regjime të përditshme që përfshinte deri në tre kosë, duke sugjeruar se mund të kishte kontribuar në shëndetin e zorrëve dhe në peshën e trupit. Ajo ndiqte një dietë mesdhetare, ruante zakone të mira të gjumit dhe mbante një jetë aktive socialisht, duke u angazhuar në aktivitete si leximi dhe kujdesi për kopshtin.
Shkencëtarët theksojnë se të gjitha këto gjetje ilustrojnë se si plakja dhe sëmundjet mund të shkëputen nën kushte të caktuara, duke sfiduar perceptimin se ato janë gjithmonë të lidhura ngushtë.
