Prokuroria dhe policia e Elbasanit, në orët e para të mëngjesit të së hënës (21 korrik), kanë zhvilluar kontrolle në 14 banesa të personave që kanë lidhje me inceneratorin në qytetin e Elbasanit.
Burime nga grupi hetimor bëjnë me dije se kontrolle janë ushtruar dhe në banesën e administratorit të kompanisë publike të landfillit Elbasan, “Eco-Elb”, Leli Kaja.
Veprimet janë ndërmarrë në kuadër të procedimit penal nr. 1417, i vitit 2024, i cili është regjistruar fillimisht për veprën penale të “zjarrvënies”, pasi fusha e mbetjeve urbane në Elbasan u përfshi nga flakët në vitin 2024.
Gjatë hetimeve të thelluara, Prokuroria ka evidentuar elementë të mundshëm të shpërdorimit të detyrës, çka ka zgjeruar natyrën dhe objektin e hetimeve, raporton gazetari Fatmir Popja.
Operacioni është shtrirë në të gjithë qarkun e Elbasanit, ndërsa kontrollet e kryera kanë pasur për qëllim grumbullimin e provave të reja dhe ndriçimin e plotë të veprimtarive të dyshimta që lidhen me ndërtimin, funksionimin dhe administrimin e inceneratorit.
Deri më tani, autoritetet nuk kanë bërë të ditur nëse ka persona të ndaluar apo masa të tjera procedurale ndaj të dyshuarve, ndërsa hetimet vijojnë në mënyrë intensive.
Masakra mjedisore në inceneratorin e Elbasanit
Landfilli dhe inceneratori (jo-funsional) i Elbasanit menaxhohen prej vitit 2021 nga kompania publike “Eco-Elb”, e administratuar nga Leli Kaja.
Përgjatë kësaj periudhe, inceneratori i djegies së mbeturinave ka funksionuar vetëm pak orë, pasi impianti ka probleme të theksuara teknike. Ndërkohë, fusha e mbetjeve është e ezauruar dhe zjarret e përfshijnë herë pas here, duke lëshuar tym toksik në të gjithë qytetin e Elbasanit.
Prokuroria e Elbasanit ka nisur hetimin një vit më parë, bazuar në referimet e përcjella nga Drejtoria vendore e Policisë, pas identifikimit të shtimit të rasteve të djegies së pakontrolluar të mbeturinave.
Grupi hetimor ka dyshime se zjarrjet mund të jenë të qëllimshme, për të ulur sasinë gjigande të mbetjeve që janë grumbulluar tashmë në landfill.
Nga ana tjetër, hetuesit duket se kanë ngritur dyshime edhe mbi fiktivitetin e një kontrate të nënshkruar mes “Eco-Elb” dhe një kompanie private, e cila duhet të kryejnë ndarjen e mbeturinave sipas llojit.
Nga vëzhgimet e Policisë Gjyqësore ka rezultuar se kompania private nuk e ka kryer shërbimin e kontraktuar.
Inceneratori, histori korrupsioni
Historia e inceneratorit të Elbasanit është kryekëput korruptive, kjo tashmë e konfirmuar edhe me vendime gjyqësore.
Në Dhjetor të vitit 2024, qeveria e Edi Ramës, nëpërmjet Ministrisë së Mjedisit të drejtuar në atë kohë nga Lefter Koka, nënshkruan kontratën koncesionare me kompaninë “Albtek Energy” për “ndërtimin dhe operimin e landfillit dhe inceneratorit të Elbasanit. Kontrata kishte afat 7-vjeçar dhe kostoja e saj ishte rreth 30 milionë euro.
Në fund të afatit 7-vjeçar, në dhjetor 2021, Prokuroria e Posaçme (SPAK) lëshoi urdhër-arreste për disa zyrtarë, përfshirë ish-ministrin Koka, si edhe “pronarët në hije” të kompanisë koncesionare, Klodian Zoto, Mirel Mërtiri e Stela Gugallja.
Hetimet e SPAK-ut provuan se e gjithë procedura e ndjekur për këtë koncesion ishte shoqëruar me kryerjen e veprave penale të korrupsionit, shpërdorimit të detyrës, mashtrimit e pastrimit të parave.
Hetimet e SPAK-ut nuk arritën të shkonin deri tek kryeministri Edi Rama, Sekretari i tij i Përgjithshëm, Ëngjëll Agaçi dhe të tjerë funksionarë pranë shefit të qeverisë, megjithëse kallëzimet dhe faktet e bëra publike tregonin përfshirjen e tyre të drejtëpërdrejtë në ‘aferën” e inceneratorit të Elbasanit.
Në kuadër të hetimeve, SPAK-u vendosi edhe sekuestrimin e landfillit dhe impiantit të mbetjeve në Elbasan, një vendim që përkoi saktësisht me kohën kur përfundonte afati 7-vjeçar i kontratës koncesionare.
Të gjithë të dhënat zyrtare e publike dëshmonin se impianti i përpunimit të mbetjeve (inceneratori), megjithëse ishte ndërtuar, nuk funksiononte, për shkak të problemeve të theksuara teknike.
Gjithësesi, bashkitë e qarkut Elbasan, të drejtuara të gjitha nga socialistët, me në krye Bashkinë e Elbasanit, vendosën të merrnin në dorëzim landfillin dhe impiantin jo-funksional.
Në Dhjetor të vitit 2021, kryetarët e 7 bashkive të qarkut, konkretisht Bashkia Elbasan, Prrenjas, Librazhd, Gramsh, Peqin, Cërrik dhe Belsh, nënshkruan krijimin e kompanisë publike “Eco-Elb”.
Objekti i kompanisë është “Grumbullimi, rehabilitimi dhe përpunimi i mbetjeve të ndryshme..
trajtimi i mbetjeve me djegie (incenerator)”. Në krye të kompanisë publike u emërua Leli Kaja.
Kompania “Eco-Elb” rezulton të ketë marrë, deri më tani, rreth 4 milionë euro financime për shërbimin e saj, sipas të dhënave të “spending.data.”. Shoqëria publike është paguar rregullisht, megjithëse ajo nuk ofron shërbimin e plotë, pasi inceneratori nuk funksionon.
Jo vetëm kaq, por fusha e mbetjeve është e tejmbushur dhe, herë pas here, ajo përfshihet nga flakët, të cilat pritet të konfirmohen nga hetimet e Prokurorisë së Elbasanit, nëse janë aksidentale apo të qëllimshme. /Boldnews.al
