Një vepër e harruar e piktorit indian MF Husain, e zbuluar pas disa dekadash, ka shkruar një kapitull të ri në librat e rekordeve për artin indian.
Piktura “Untitled (Gram Yatra)”, një mural 14 metra i gjerë, u shit për një shumë rekord prej 13.8 milion dollarësh (10.6 milion paund) në një ankand të Christie’s në Nju Jork javën e kaluar, shkruan BBC.
Ky çmim e kaloi rekordin e mëparshëm për artin indian, prej 7.4 milion dollarësh (5.7 milion paund), i cili ishte arritur nga piktura “The Story Teller” e Amrita Sher-Gil në vitin 2023.
Husain, i cili vdiq në vitin 2011, në moshën 95-vjeçare, ishte një pionier i modernizmit indian dhe vazhdon të mbetet një frymëzim i qëndrueshëm për artistët indianë.
Në vitin 2006, ai la Indinë pas kërcënimeve për vdekje nga grupe hinduistë ekstremistë për përshkrimet e tij të hyjnive.
Piktura e rekordit, që nuk kishte tërhequr shumë vëmendje, kishte qëndruar për gati pesë dekada në murin e një spitali në Norvegji, pa u vlerësuar dhe pa u njohur nga botëkuptimi artistik. Tani, ajo qëndron si një vepër përcaktuese e artit modern të Azisë Jugore.
“Gram Yatra” – që do të thotë “udhëtimi i fshatit”, një emër që ajo mori më vonë – u pikturua nga Husain në vitin 1954, shumë para se ai të bëhej një ikonë.
Me 13 pasazhe të ndritura, që pasqyrojnë jetën e fshatit indian, kjo vepër tregon një bashkim të veçantë të traditave popullore indiane dhe ndikimeve moderniste. Pikturat janë të ngjashme me ato narrative të traditës miniaturiste indiane, ku imazhe të vogla tregonin një histori.
Në “Gram Yatra”, Husain përdori nuanca të gjalla dhe ngjyra të ngrohta për të sjellë në jetë skenat, duke paraqitur gratë në momente të përditshme, si gatimi, kujdesi për fëmijët dhe ngasja e karrocës.
“Po kërkoni një vepër arti që përcakton artin modern të Azisë Jugore? Ja, kjo është,” tha Nishad Avari, kreu i Artit Modern dhe Bashkëkohor të Azisë Jugore në Christie’s.
Ai shtoi se piktura tregon gjithashtu ndikimin që Husain mori nga udhëtimet e tij jashtë vendit, veçanërisht udhëtimin e tij në Kinë në vitin 1952, që e njohu me stilin kalligrafik të artistëve si Xu Beihong.
Pas Pavarësisë së Indisë, Husain kërkoi frymëzim jo në Paris apo Nju Jork, por në fshatrat e Indisë, duke pasqyruar besimin e Mahatma Gandhit se zemra e kombit ndodhet në rrënjët e tij rurale.
Sipas biografit të Husain, Akhilesh, angazhimi i thellë i piktorit me kanavacën kulturore të Indisë ndihmoi në formësimin e mënyrës se si vendi e shihte veten – “si jetojnë njerëzit, çfarë u pëlqen dhe çfarë mendojnë”.
Piktura gjithashtu tregon shenjat e para të stilit të modifikuar kubist të Husain, ku forma dhe vijat gjeometrike janë të pranishme në veprat e tij.
Udhëtimi i pikturës nga Nju Delhi në Oslo shton një aurë misteri.
Ajo u ble në vitin 1954 për vetëm 295 dollarë nga mjeku ukrainas Leon Elias Volodarsky, i cili ishte në Indi për një mision të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Pas transportimit të saj në Norvegji, vepra qëndroi e varur në muret e Spitalit Universitar të Oslo për gati pesë dekada, pa u vënë re nga bota e artit.
Ajo mbeti ashtu për disa dekada, derisa shtëpia e ankandit Christie’s u njoftua për të në vitin 2013 – dy vjet pas vdekjes së Husain – duke çuar në ekspozitat globale të saj para shitjes rekord.
Ashish Anand, CEO i DAG (ish-Galeria e Artit të Delhi-t), beson se kjo do të rrisë vlerën e tërë veprës së Husain dhe “do ta çojë artin indian të shikohet jo vetëm për vlerën e tij estetike, por si një aset financiar të prekshëm dhe të rëndësishëm”.
