Në epokën kur flitet për karburant të qëndrueshëm për aviacionin dhe fluturime elektrike, një formë tjetër e udhëtimit ajror po shihet si një alternativë e gjelbër: aeroplanët me ajër.
Këto mjete fluturuese, që shpesh kanë formën e një cigareje të madhe dhe janë të mbushura me gaze të lehta, nuk janë të reja. Në fillim të shekullit të 20-të, aeroplanët me ajër ishin shumë të përdorur, por më vonë u zëvendësuan nga avionët modernë. Sot, teknologjia dhe kërkesa për zgjidhje të qëndrueshme në aviacion po i rikthen ato në qendër të vëmendjes.
Teknologjia moderne dhe siguria
Përparime të reja teknologjike, përfshirë përdorimin e materialeve ultralehta si najloni modern dhe zëvendësimin e hidrogjenit të ndezshëm me helium të sigurt, kanë sjellë një rigjallërim të aeroplanëve me ajër. Standardet më të larta të sigurisë i dallojnë këto mjete nga paraardhësit e tyre, si Hindenburgu, aeroplani luksoz gjerman që shpërtheu në vitin 1937.
Këto aeroplanë të rinj nuk mund të arrijnë shpejtësitë e avionëve modernë – ata fluturojnë me rreth 100-130 km/h – por ofrojnë një përvojë të veçantë udhëtimi. Kabinat e tyre pa presion mund të hapen për të shijuar pamjen dhe fluturimi kërkon shumë më pak energji. Për më tepër, motorët elektrikë për ngritje dhe drejtim mund t’i bëjnë këto mjete plotësisht pa emetim të karbonit.
Thomas Thessen, ekspert i aviacionit dhe analist kryesor në Scandinavian Airlines, tha:
“Është e rëndësishme që po eksplorojmë zgjidhje të ndryshme për të përmirësuar aviacionin dhe për ta bërë atë më të qëndrueshëm.”
Përdorime të shumta dhe avantazhe
Një nga avantazhet më të mëdha të aeroplanëve me ajër është se nuk kanë nevojë për pista fluturimi. Ata mund të ngrihen dhe të zbresin në çdo hapësirë të madhe dhe të sheshtë, duke i bërë të dobishëm në raste emergjente, si shpëtimet pas fatkeqësive natyrore.
Kompani si LTA (Lighter Than Air) në Kaliforni dhe Flying Whales në Francë po zhvillojnë aeroplanë për transport më efikas të mallrave dhe ndihma humanitare. Ndërkohë, firma britanike Hybrid Air Vehicles (HAV) po punon për aeroplanë hibridë që kombinojnë helium me motorë elektrikë për një aviacion pa emetim të karbonit.
Hannah Cunningham, drejtuese e marketingut në HAV, tha:
“Aeroplanët tanë lidhen me vende të paarritshme. Nuk nevojiten pista apo infrastrukturë masive – mjafton një sipërfaqe e sheshtë.”
Prototipi i parë i HAV, Airlander 10, përdor katër motorë me karburant, por emeton 90% më pak CO2 krahasuar me avionët tradicionalë. Deri në vitin 2030, HAV planifikon të përdorë motorë elektrikë me qeliza hidrogjeni për fluturime pa emetim.
Një përvojë unike udhëtimi
Ndërsa aeroplanët me ajër nuk synojnë të zëvendësojnë avionët e shpejtë, ata mund të krijojnë një nishan udhëtimi të ngadaltë, si anijet e lundrimit apo trenat e natës. Për shembull, kompania luksoze Ocean Sky Cruises ofron fluturime nga Svalbardi në Polin e Veriut, me gondola të pajisura me dritare panoramike, zona ngrënieje luksoze dhe krevate ekologjikë. Kostoja? Rreth 200,000 dollarë për një udhëtim dy-ditor.
Në Gjermani, fluturimet me aeroplanë të ngjashëm ofrohen për rreth 500 euro për një përvojë 45-minutëshe mbi qytete historike.
E ardhmja e aeroplanëve me ajër
Pavarësisht potencialit, sektori është ende në fazat e tij të hershme dhe përballet me sfida financiare. Megjithatë, kompanitë si LTA dhe HAV janë optimiste dhe po përparojnë me plane për të sjellë këto mjete në treg gjatë dekadës së ardhshme.
Cunningham përfundont:
“Nëse duam të vazhdojmë të eksplorojmë botën, duhet ta bëjmë këtë pa e shkatërruar atë.”
A do të bëhen aeroplanët me ajër pjesë e së ardhmes së aviacionit të qëndrueshëm? Koha do ta tregojë.
